Robotik Cerrahi Sistemlerinin Tarihçesi Nedir?
Robotik Cerrahi Sistemi ilk olarak uzaydaki astronotların sağlık hizmetine ihtiyaç duymaları halinde kullanılmak üzere NASA tarafından geliştirildi. Böylece astronotlar, dünyada bulunan cerrah konsolu kullanılarak uzaktan ameliyat edilebileceklerdi.
Robotik Cerrahi Sistemi NASA Araştırma Merkezi’nde çalışan araştırmacılar, sanal gerçeklik sistemi üzerine bilimsel araştırmalar yapan mühendisler ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Kaliforniya eyaletinde bulunan Stanford Üniversitesi Araştırma Merkezi’nde çalışan robot teknolojisi uzmanları tarafından geliştirildi. 2000 yılında Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onayıyla ilk olarak Kalp ve Damar cerrahisinde, sonra da yaygın olarak üroloji, genel cerrahi, jinekoloji, genel cerrahi, kbb alanlarında kullanılmaya başlandı.
Robotik Cerrahi Nedir?
Robotik cerrahi minimal invaziv(kesi) laparoskopik cerrahi temeli ile uygulanan bir yöntemdir. Robotik Cerrahi ile gerçekleştirilen cerrahi işlemler, “robot yardımlı laparoskopik cerrahi” olarak da tanımlanmaktadır.
Açık ameliyata nazaran çok daha kısa sürede iyileşme sağlayan "robotik cerrahi" tıbbın birçok alanında Üroloji başta olmak üzere Kadın Doğum, Genel Cerrahi, Kulak Burun Boğaz, Kalp ve Damar Cerrahisi, Göğüs Cerrahisi ve Pediatrik Cerrahide uygulanmaktadır. Robotik Cerrahide kullanılan enstrümanların 540 derece dönebilmesi ve bilek hareketlerine sahip olması, aynı zamanda insan elinden çok daha ufak boyutlarda olmasından dolayı ameliyatlarda cerrah, eliyle ulaşamayacağı bölgelere rahatlıkla ulaşabilmekte ve müdahale edebilmektedir. Üç boyutlu ve 16 kat büyütülerek elde edilen gerçek görüntü sayesinde, özellikle kanser hastalarında tümörün tamamının temizlenebilmesinde kolaylık sağlanmakta, aynı zamanda daha az kanama olması sebebi ile ameliyatın uygulanabilirliği kolaylaştırılabilmektedir. Ayrıca ameliyatın kapalı yöntem ile uygulanmasından dolayı daha az kesi yapılmakta ve hastalara daha az yara izi ile kozmetik avantaj da sağlamaktadır. Yapılan kesilerin her biri 1 cm’ den küçük (8 mm) olmasından dolayı hasta çok daha kısa sürede iyileşmekte ve kısa sürede ayağa kalkarak sosyal yaşamına dönmektedir. Minimal invaziv olmasından dolayı enfeksiyon riski de ciddi derecede azalmaktadır.
Robotik Cerrahi Neden Tercih Edilmelidir?
ÜÇ BOYUTLU (3D-HD) GÖRÜNTÜ
Robotik cerrahi sistemi ile elde edilen net görüntüler ilgili bölgeye yapılacak müdahalenin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak tanıyor. Üç boyutlu görüntü imkânıyla yapılan robotik cerrahi müdahalesinde doktor derinlik hissi ile çalışıyor. Kamera cerrahın kontrolünde olduğu için derin ve dar bölgelerdeki anatomik yapılara dair 16 kat’a kadar büyültülmüş, net görüntüler elde ediyor. Bu sayede ameliyat esnasında oluşabilecek komplikasyonlar en aza indirilebiliyor.
İLERİ HAREKET KABİLİYETİ
Robotik cerrahinin kollarının ucundaki aletler insan bileğine benzer şekilde her yöne 180 derece dönebiliyor. Bu aletler aynı zamanda insan bileğinin hareket kabiliyetinin çok ilerisinde bükülebildiği gibi 540 dereceye kadar dönebiliyor. Bu sayede vücudun birçok noktasına (özellikle dar ve küçük alanlarda) ulaşıp kritik cerrahi müdahalelerde kesme, tutma, dikiş atma gibi önemli kolaylıklar sağlıyor.
EL TİTREMESİNİN ORTADAN KALKMASI (Tremor Filtration Özelliği)
İnsan eli fizyolojik olarak az veya çok titreyebiliyor; ancak robotik cerrahinin kollarındaki hassas hareket kabiliyeti bu titremeyi ortadan kaldırıyor. Bu sayede riskli bölgelerde yapılacak müdahalelerde insan eline bağlı hatalar da büyük ölçüde azaltılabiliyor.
AMELİYAT ESNASINDA CERRAHIN FİZİKİ ŞARTLARI
Ameliyat esnasında cerrahlar genellikle ayakta olurlar ve bu da uzun süren cerrahi müdahalelerde yorgunluk nedeniyle ayakta durmayı zorlaştırabilir. Robotik cerrahide cerrah operasyonu ameliyatı oturur vaziyette konsoldan yönetiyor. Bu sırada fiziksel yorgunluğa bağlı stres azalırken cerrahın konsantrasyonu da artıyor.
MİNİMUM KAN KAYBI
Robotik cerrahi sisteminde kesilerin küçük olması ve en ufak damarın bile 3 boyutlu görüntü ile büyütülmesi sayesinde kan kaybı büyük ölçüde azalıyor. Bazı operasyonlarda kan nakline ihtiyaç duyulmadığı bile olabiliyor. 1 santimetreden küçük kesiler sayesinde gerçekleşen bu operasyonlarda ameliyat sonrası yaşanabilecek ağrılar da büyük oranda azalıyor.
AMELİYAT SONRASI GÜNLÜK YAŞAMA HIZLI DÖNÜŞ
Robotik cerrahiyle yapılan ameliyatların sağladığı imkânlardan biri de hastaların hastanede kalma ve günlük hayata geçiş sürelerinin kısalmasıdır. Bu sayede robotik cerrahi sistemi sonrasında kemoterapi veya radyoterapi gereken hastalarda bu tedavilere daha erken başlama imkanı sağlıyor.
OBEZİTE HASTALARININ ROBOTİK CERRAHİ SİSTEMİYLE AMELİYATI
Obezite hastalarında yağlı dokunun çok olması, ameliyatları çok zor hale getirebiliyor. Robotik cerrahi sistemi; ürolojiden kardiyolojiye, jinekolojiden genel cerrahiye tıbbın pek çok alanında yaygın olarak kullanılıyor ve morbid obez hastalarda bile pek çok farklı operasyon rahatlıkla yapılıyor.
FİZİKİ KOŞULLARDA İYİLEŞME
Cerrahın ameliyatı, konsol başında oturur durumda yönetiyor olması fiziksel yorgunluğa bağlı stresi azaltırken konsantrasyonun da artmasını sağlıyor. Özellikle uzun süren ameliyatlarda bu etken büyük önem kazanıyor.
Robotik Cerrahinin Hastaya Sağladığı Faydalar Nelerdir?
• Daha az kesi
• Daha az kan kaybı
• Daha az ağrı
• Daha hızlı iyileşme
• Daha az yara izi, daha iyi kozmetik sonuçlar
• Daha çabuk güncel hayata dönme
• Daha az kan nakli ihtiyacı
• Daha az enfeksiyon riski
• Daha az komplikasyon oranı
Robotik Cerrahinin Kullanıldığı Branşlar:
Üroloji
Üroloji, da Vinci® Robotik Cerrahi Sistemi’nin en yaygın kullanıldığı alanların başında geliyor. Dünyanın farklı ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de özellikle radikal prostatektomi (prostatın çıkarılması) başta olmak üzere, böbrek tümörleri, böbrek kanalındaki darlıkların açılması, meshane tümörleri ve diğer pek çok ameliyat Robotik Cerrahi Sistemi ile gerçekleştiriliyor.
Kalp ve Damar Cerrahisi
Robotik Cerrahi Sistemi, mitral kapak onarımı, koroner by-pass ameliyatı (özellikle ön yüzeydeki damarların değişimi), ritim bozuklukları, mitral kapak degisimi, delik tamiri, sağ ve sol kulakçık problemlerinin giderilmesinde kullanılıyor.
Genel Cerrahi
Robotik Cerrahi Sistemi, kolon ve rektum kanserleri, divertikül, enflamatuar bağırsak hastalıkları başta olmak üzere pek çok kolorektal hastalığın cerrahi tedavisinde kullanılabiliyor. da Vinci® cerrahisi özellikle kolon ve rektum cerrahisinde ameliyat alanının yakınında bulunan sinirlerin korunmasını da sağlıyor.
Obezite cerrahisi
Obezite hastalarındaki geniş ve kalın yağ tabakası cerrahın müdahale olanağını kısıtladığı gibi planlanan müdahalenin yapılmasını da güçleştiriyor. Robotik Cerrahi Sistemi ile gerçekleştirilen ameliyatlarda bu sorun ortadan kalkıyor.
Robotik Cerrahi Sistemi ile yapılan obezite ameliyatları arasında da ilk sırada obezite cerrahisinde altın standart olarak kabul edilen gastrik by-pass ameliyatları geliyor. Bu yöntem hem midenin küçültülmesine hem de bağırsakların bir kısmının devre dışı bırakılarak alınan gıdaların emiliminin azaltılmasına olanak tanıyor.
Jinekoloji
Robotik Cerrahi Sistemi ile kanser ameliyatları, rahmin çıkarılması, büyük çaplı miyomların alınması, sarkan vajen veya rahmin yukarı asılması ve tüp cerrahisi başarı ile gerçekleştirilebiliyor.
KBB
Robotik Cerrahi Sistemi, kulak-burun-boğaz ve baş-boyun cerrahisi alanlarında da başarı ile kullanılıyor. Transoral Robotik Cerrahi olarak tanımlanan yöntem, ağız, gırtlak, dil ve bademcik ile ilgili iyi veya kötü huylu tümörlerinin çıkarılmasına olanak tanıyor.
Robotik Cerrahi Sistemi ile ameliyatlar, kesi yapılmadan doğal giriş yeri olan ağız yolu kullanılarak sistemin iki kolu ile gerçekleştirilebiliyor. Açık cerrahiye kıyasla hastalarda daha az travma yaratan bu teknik, cerrahlara sunduğu olanaklarla, pek çok sinirin ve damarın bulunduğu hassas ve dar alanda daha güvenli bir çalışma imkanı sağlıyor.
Tiroit Cerrahisi
Soluk borusunun her iki yanında yer alan tiroit bezi operasyonlarında, boyunda izler oluşması estetik olarak rahatsız edici olabiliyor. Robotik Cerrahi Sistemi ile, vücut kitle indeksi uygun hastalarda, koltuk altından girerek boyundaki tiroide ulaşılması ve çok büyük guatrların çıkarılması dışında tüm tiroit ameliyatlarını yapmak mümkün olmaktadır.
Robotik Cerrahi Sistemi ile ameliyat olan hastalar, 24 saat sonra evlerine dönebiliyor ve aynı gün banyo yapabiliyorlar. Bu hastaların koltuk altında yer alan gizli bir kesi dışında herhangi bir iz oluşmuyor.
Akciğer(Göğüs) Cerrahisi
Robotik Cerrahi Sistemi göğüs cerrahisinde günümüzde anatomik akciğer rezeksiyonu olarak tanımlanan, bir akciğerin tamamının (pnomonektomi), bir lobunun(lobektomi) veya bir segmentinin(segmentektomi) pratik işlemleri yapılıyor. Ayrıca yemek borusu ameliyatları ve mediasten olarak tanımlanan her iki akciğerin ortasında kalan bölümdeki kitle ve kistlerde de robotik cerrahi kullanılıyor. Hastalar radyoterapi ya da kemoterapi tedavileri alacaksa iyileşme süresinin çok daha kısa olmasından dolayı hızlıca bu tedavilere başlanabiliyor.
Pediatrik Cerrahi:
Robotik Cerrahi Sistemi, pediatrik vakalarda da oldukça başarılı olarak kullanılmakta olup, kullanılan enstrümanların çaplarının çok küçük olması sayesinde hasta vücudu içerisinde rahatlıkla hareket edilebilmektedir. Açık cerrahideki büyük kesilere oranla 1 cm’den küçük olan kesilerin iyileşmesi yine çocuk hastaların hızla iyileşme ve normal hayata dönmelerini sağlamaktadır.