ABDOMİNAL ve TORAKS RADYOLOJİ
Bölüm Hakkında Genel Bilgiler:
Abdominal radyoloji, karın bölgesindeki organların görüntülenmesi ve değerlendirilmesi için kullanılan radyolojik görüntüleme tekniklerinin bir dalıdır. Bu yöntemler, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bazen de röntgen gibi teknikleri içerir.
Abdominal radyoloji, karın bölgesindeki organların yapısını ve fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılır. Bu organlar arasında karaciğer, safra kesesi, pankreas, mide, bağırsaklar, böbrekler ve mesane gibi yapılar yer alır. Bu organların hastalıkları veya hasarları, hastalıkların tanısı, tedavisi ve takibi için görüntülenir.
Ultrasonografi, abdominal radyolojide en sık kullanılan görüntüleme yöntemlerinden biridir. Ultrasonografi, karın bölgesindeki organların canlı görüntülerini sağlar ve genellikle invaziv olmayan bir yöntemdir. Bilgisayarlı tomografi (BT), daha ayrıntılı görüntüler sağlayabilir ve üç boyutlu bir görüntüleme yapabilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) organların farklı dokularını ayırt etme özelliği ile yararlıdır.
Abdominal radyoloji, birçok farklı hastalığın tanısında ve tedavisinde kullanılan önemli bir araçtır. Karın bölgesindeki organların görüntülenmesi ve değerlendirilmesi ile, birçok hastalık erken teşhis edilebilir ve tedavisi planlanabilir.
Abdominal radyolojik görüntüleme ile ilgili sık sorulan sorulardan bazıları şunlardır:
Abdominal radyolojik görüntüleme ne kadar sürede tamamlanır?
Abdominal radyolojik görüntüleme için özel bir hazırlık gerekiyor mu?
Abdominal radyolojik görüntüleme sırasında radyasyon maruziyeti ne kadar olur?
Abdominal radyolojik görüntüleme hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?
Abdominal radyolojide tanı ve tedavisi yapılan hastalıklar şunları içerebilir:
Radyoloji anabilim dalı, birçok abdominal hastalığın tanısında ve takibinde kullanılan görüntüleme yöntemleri ile ilgilidir. Bu hastalıklar şunları içerebilir:
Karaciğer hastalıkları: Karaciğerdeki tümörler, kistler, siroz gibi hastalıklar radyolojik görüntüleme yöntemleri ile tanımlanabilir.
Safra yolu hastalıkları: Safra yolu tıkanıklıkları, safra kesesi hastalıkları gibi hastalıklar radyolojik görüntüleme yöntemleri ile teşhis edilebilir.
Pankreas hastalıkları: Pankreas kanseri, pankreatit gibi hastalıkların teşhisinde radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Bağırsak hastalıkları: Bağırsak kanseri, Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi hastalıkların teşhisinde radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Böbrek hastalıkları: Böbrek kanseri, böbrek taşları, böbrek yetmezliği gibi hastalıklar radyolojik görüntüleme yöntemleri ile teşhis edilebilir.
Mesane hastalıkları: Mesane kanseri, mesane taşları, mesane duvarında kalınlaşma gibi hastalıkların teşhisinde radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Üreme sistemi hastalıkları: Rahim kanseri, yumurtalık kanseri, testis kanseri gibi hastalıkların teşhisinde radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Radyoloji, abdominal hastalıkların erken teşhisi ve tedavisinde önemli bir araçtır. Ancak, tanı sürecinde diğer tıbbi görüntüleme yöntemleri, laboratuvar testleri ve fizik muayene de kullanılabilmektedir.
Radyoloji anabilim dalının karaciğer hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanabileceği özellikli işlemler şunlardır:
Ultrasonografi (USG): Karaciğerin boyutu, şekli, doku yapısı, kist, tümör, abseler gibi lezyonlar ultrasonografi ile görüntülenebilir. Ayrıca, karaciğerin kan akımı hakkında bilgi edinmek için Doppler ultrasonografi de kullanılabilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Karaciğerdeki lezyonların boyutu, şekli, sınırları, kanama veya nekroz varlığı, enfeksiyon belirtileri, safra yolları, karaciğer damarları, lenf bezleri, diyafragma gibi komşu organların durumu bilgisayarlı tomografi ile görüntülenebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Karaciğerin detaylı görüntülenmesi için en sık kullanılan yöntemlerden biridir. MRG, karaciğerdeki tümörlerin sınırlarını, kanama veya nekroz belirtilerini, kistleri ve lenf nodlarını tespit edebilir.
Anjiyografi: Karaciğer damarlarının görüntülenmesinde kullanılan bir yöntemdir. Anjiyografi, karaciğer arterlerinde tıkanıklıkları veya anevrizmaları tespit etmek, kanama kontrolü yapmak veya karaciğer kanserinin büyüme paternlerini değerlendirmek için kullanılabilir.
Biyopsi: Karaciğerdeki lezyonların karakterizasyonunda en doğru sonucu veren yöntemlerden biridir. Ultrasonografi veya BT eşliğinde yapılabilen karaciğer biyopsisi, lezyonların tanısında, tümörlerin tipinin belirlenmesinde ve tedavi planının oluşturulmasında önemli bir rol oynar.
Radyoembolizasyon: Karaciğer kanseri tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu işlemde, embolizasyon yoluyla kanser hücrelerinin beslenmesi kesilir ve radyoaktif madde verilerek kanser hücreleri öldürülür.
Radyoloji anabilim dalı, karaciğer hastalıklarının teşhisinde ve tedavisinde bu özellikli işlemleri kullanarak hastalıkların doğru teşhis edilmesine ve etkili bir şekilde tedavi edilmesine yardımcı olur.
Karaciğer ve böbrek transplantında radyolojik değerlendirme nasıl yapılır?
Karaciğer ve böbrek transplantı öncesi ve sonrası radyolojik değerlendirme, transplantasyon işleminin başarılı olması ve olası komplikasyonların önceden tespit edilmesi açısından önemlidir. Radyolojik değerlendirme, bir dizi görüntüleme yöntemi kullanarak transplantasyonun uygunluğunu ve operasyon sonrası dönemde karşılaşılabilecek olası komplikasyonları belirleme amacıyla yapılır.
Karaciğer transplantı için radyolojik değerlendirme aşağıdaki yöntemlerden oluşabilir:
Ultrasonografi: Karaciğerin boyutu, şekli, doku yapısı, kan damarları, safra yolları ve varsa kitle veya tümörler ultrasonografi ile değerlendirilir. Ayrıca, karaciğerin kan akımı hakkında bilgi edinmek için Doppler ultrasonografi de kullanılır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Karaciğerdeki lezyonların boyutu, şekli, sınırları, kanama veya nekroz varlığı, enfeksiyon belirtileri, safra yolları, karaciğer damarları, lenf bezleri, diyafragma gibi komşu organların durumu bilgisayarlı tomografi ile görüntülenebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Karaciğerin detaylı görüntülenmesi için en sık kullanılan yöntemlerden biridir. MRG, karaciğerdeki tümörlerin sınırlarını, kanama veya nekroz belirtilerini, kistleri ve lenf nodlarını tespit edebilir.
Anjiyografi: Karaciğer arterlerinin görüntülenmesinde kullanılan bir yöntemdir. Anjiyografi, karaciğer arterlerinde tıkanıklıkları veya anevrizmaları tespit etmek, kanama kontrolü yapmak veya karaciğer kanserinin büyüme paternlerini değerlendirmek için kullanılabilir.
Böbrek transplantı için radyolojik değerlendirme aşağıdaki yöntemlerden oluşabilir:
Ultrasonografi: Böbreklerin boyutu, şekli, doku yapısı, böbreklerin kan damarları ve üreterleri ultrasonografi ile değerlendirilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Böbreklerdeki lezyonların boyutu, şekli, sınırları, kanama veya nekroz varlığı, enfeksiyon belirtileri, böbrek damarları, üreterler ve diyafragma gibi komşu organların durumu bilgisayarlı tomografi ile görüntülenebilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Böbreklerin detaylı görüntülenmesi için en sık kullanılan yöntemdir.
Sanal kolonoskopi nedir?
Sanal kolonoskopi, bir bilgisayarlı tomografi (BT) taraması kullanarak kolon ve rektumda polipleri ve kanserleri tespit etmek için yapılan bir inceleme yöntemidir. Geleneksel kolonoskopi gibi bir endoskopi cihazı kullanılmaz; bunun yerine, bir tüp yerine ince bir kateter rektuma yerleştirilir ve bağırsaklara hava veya karbondioksit verilerek kolon genişletilir. Daha sonra, BT tarayıcı, çeşitli açılardan görüntüler alarak, bilgisayar tarafından birleştirilen 3 boyutlu bir model oluşturur.
Sanal kolonoskopi, geleneksel kolonoskopiye göre daha az invaziv bir yöntemdir ve bağırsakların içindeki polipleri ve kanserleri tespit etmek için aynı doğruluk düzeyine sahiptir. Bununla birlikte, polipleri almak veya biyopsi yapmak mümkün değildir, bu nedenle herhangi bir anormallik tespit edildiğinde, hastaların daha ileri bir tetkik için geleneksel kolonoskopiye yönlendirilmeleri gerekebilir. Ayrıca, sanal kolonoskopi bazı durumlarda daha az hassas olabilir ve kalın bağırsağın yanı sıra diğer organlarda bulunan anormallikleri tespit etmek için yeterli değildir.
Abdominal radyolojik görüntüleme için özel bir hazırlık gerekiyor mu?
Abdominal radyolojik görüntüleme için genellikle özel bir hazırlık gerekmektedir. Bu hazırlık, çekilecek olan radyolojik görüntüleme yöntemine ve hangi organların inceleneceğine bağlıdır. Aşağıda, bazı yaygın abdominal radyolojik görüntüleme yöntemlerine özel hazırlık gereksinimleri verilmiştir:
Bilgisayarlı Tomografi (BT) taraması: Bu yöntem için genellikle aç karnına gelmek gerekmektedir. Bazı durumlarda, önceden verilen bir kontrast madde içilmesi veya enjekte edilmesi gerekebilir. Kontrast madde, çekilen görüntülerde organların daha net görünmesine yardımcı olur.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bu yöntem için de genellikle aç karnına gelmek gerekmektedir. Bazı durumlarda, önceden verilen bir kontrast madde enjekte edilmesi gerekebilir.
Ultrasonografi (USG): Bu yöntem için genellikle aç karnına gelmek gerekmektedir. İnceleme yapılacak organa göre, hastanın bol miktarda su içmesi gerekebilir. Örneğin, pelvik ultrason için hastanın çok fazla sıvı tüketmesi istenebilir.
Gastrointestinal sistem röntgeni: Bu yöntem için, hasta genellikle özel bir diyet programına uymalıdır. Doktor, hastaya baryum sülfat içeren bir sıvı içirerek ince bağırsağı görüntüleyebilir. Bu sıvı, bağırsakların daha net görüntülenmesine yardımcı olur.
Kolonoskopi: Bu yöntem için, hasta özel bir hazırlık sürecinden geçmelidir. Bu süreç genellikle, yemek yeme ve tuvalete çıkma alışkanlıklarını değiştirmeyi içerir. Hasta genellikle temizlenene kadar sıvı bir diyetle beslenmelidir.
Genellikle, abdominal radyolojik görüntüleme için özel hazırlık gerektiği için, hasta işlem öncesinde doktoru veya sağlık uzmanını tarafından bilgilendirilmelidir.
Abdominal radyolojik görüntüleme ne kadar sürede tamamlanır?
Abdominal radyolojik görüntülemenin tamamlanma süresi, çekilen görüntüleme yöntemine ve incelemesi gereken organların sayısına bağlıdır. Genellikle, bir radyolojik görüntüleme yöntemi için süre, birkaç dakikadan birkaç saat kadar değişebilir.
Örneğin, bir karın ultrasonografisi genellikle yaklaşık 30 dakika sürerken, bir bilgisayarlı tomografi (BT) taraması 10-15 dakika kadar sürebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ise 30-60 dakika kadar sürebilir.
Ancak, radyolojik görüntüleme süresi, bazı faktörlere bağlı olarak değişebilir. Örneğin, hastanın fiziksel durumu, görüntüleme yapılacak organın boyutu veya hastanın kontrast maddeye alerjisi olup olmaması, görüntüleme süresini etkileyebilir.
Bununla birlikte, genellikle radyolojik görüntüleme süresi, işlemden önce hastanın bilgilendirilmesi ve hazırlık süreci dahilinde, tam olarak belirtilir.
Abdominal radyolojik görüntüleme sırasında radyasyon maruziyeti ne kadar olur?
Abdominal radyolojik görüntüleme yöntemi seçimine, kullanılacak radyasyon dozuna ve hastanın beden yapısına bağlı olarak radyasyon maruziyeti farklılık gösterebilir. Örneğin, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve ultrasonografide radyasyon kullanılmazken, X-ışını gibi diğer görüntüleme yöntemlerinde radyasyon kullanılır.
Abdominal radyolojik görüntüleme sırasında kullanılan radyasyon dozları, güvenlik açısından düzenli olarak kontrol edilir ve maksimum radyasyon dozları, yasal sınırlar dahilinde tutulur. Günümüzde, radyasyon dozları önceki yıllara göre daha düşük seviyelerde tutulmaktadır.
Radyasyon dozu, çekilen görüntüleme yöntemine ve incelemesi gereken organların sayısına bağlı olarak değişebilir. Örneğin, karın bölgesindeki bir X-ışını taramasının, yaklaşık 10 millisievert (mSv) gibi bir doz verdiği tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, bir karın bilgisayarlı tomografi (BT) taramasının, ortalama olarak ortalama 7-14 mSv radyasyon dozu verdiği tahmin edilmektedir.
Radyasyon dozlarının mümkün olduğunca düşük tutulması için, radyolojik görüntüleme yöntemleri seçilirken hastanın durumu ve incelemesi gereken organın özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca, sıklıkla radyolojik görüntüleme yapılan hastalarda, radyasyon dozunu azaltmak için alternatif görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.
TORAKS RADYOLOJİSİ
Torasik görüntüleme, göğüs hastalıklarının değerlendirilmesi için gelişmiş görüntüleme teknikleri sunar. Buna akciğer hastalığı, tromboembolik hastalık, intertisyel akciğer hastalıkları, akciğer nodüllerinin yönetimi ve torasik maligniteler dahildir.
Görüntüleme Yöntemleri; Akciğer grafisi, Konvansiyonel tomografi, Bilgisayarlı tomografi , Manyetik rezonans görüntüleme, Anjiyografi, Ultrasonografidir.
BT ile akciğer nodülleri, interstisyel akciğer hastalıkları, havayolu hastalıkları, mediastinal kitleler, primer/metastatik akciğer kitleleri, plevral effüzyon/kitleler, pulmoner emboli, travma (mediastinal yapılarda zedelenme) değerlendirilebilir.
Yüksek rezolüsyonlu BT ile interstisyel akciğer hastalıkları (pnömokonyoz, sarkoidoz, kollajen vasküler hastalıklar), bronşiektazi/bronşiolektazi, nodül karakterizasyonu ve amfizem değerlendirilebilir.
Manyetik rezonans görüntüleme; hiler-mediastinal kitleler, periferik akciğer kitleleri, damar lezyonları (örnek: SVK sendromu), akciğer kanseri evrelemesinde (özellikle pancoast tümörleri) yardımcı olur.
Ultrasonografinin temel kullanım yeri plevral sıvıdır
Anahtar kelimeler:
Abdomen, Toraks, Röntgen, Bilgisayarlı Tomografi, MRG, Radyolojik teşhis
Adres ve telefon:
Başakşehir, Olimpiyat Bulvarı Yolu, 34480 Başakşehir/İstanbul
(90)212 909 60 00
Nasıl giderim?
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesine bulunduğunuz konumunuzdan nasıl gidebileceğiniz ile ilgili bilgiyi web sitemiz ilgili linkten öğrenebilirsiniz.
https://camsakurasehir.saglik.gov.tr/TR-454269/nasil-giderim.html#
Klinik idari sorumlusu:
Dr. Aytül Hande YARDIMCI, Abdominal-Toraks Radyoloji
Klinik uzman doktorları:
Dr. Nur Doğan SELÇUK, Radyoloji
Dr. Serhat KAYA, Radyoloji
Dr. Sena AZAMAT, Radyoloji
Dr. Merve ŞAM ÖZDEMİR, Radyoloji
Klinik asistan hekimleri
Dr. Ceyda Ceren ARIKAN
Dr. Fadime KÖSE
Dr. Mehmed Fatih YILMAZ
Dr. İrem KAVUKOĞLU
Dr. Hande AKMAN
Dr. Mehmet HAN
Dr. Ayşegül OMAÇ BİRİNCİ