TERAPÖTİK AFEREZ MERKEZİ
Terapötik Aferez Nedir?
Aferez kelimesi ‘ayırmak’ ve Terapötik ise ‘tedavi edici’ anlamına gelir. Tedavi etmek amacıyla tam kanın uzaklaştırılması, çeşitli bileşenlerine ayrılması, bir veya daha fazla bileşeninin toplanmasını ya da değiştirilmesini içeren pek çok sayıdaki işlemden söz etmek için kullanılır. Kanın bileşenlerine ayrılması işlemi, aferez cihazları ile yapılmaktadır. Ayırma işlemi kullanılan yönteme ve cihazlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Genel olarak izlenen işlem basamakları aşağıdaki gibidir:
1. Vücuttan kan bir fistül iğne veya kateter yardımı ile aferez (kan ayrıştırma) cihazına çekilir.
2. Bu esnada vücut dışına çekilen kanın pıhtılaşmaması için, kan antikoagulan (pıhtılaşmayı önleyen) ilaçlar ile karıştırılır.
3. Kandan ayrıştırılmak istenen kısım veya hücre cihaz tarafından ayrıştırılır ve bir torbaya aktarılır.
4. Cihaz içindeki kanın geri kalan kısmı ya kateter aracılığı ile ya da ikinci bir damar yolundan hastaya/bağışçıya yeniden verilir.
Terapötik Aferez Tipleri Nelerdir?
1.Donör Aferezi: Sağlıklı vericiden hastalarda kullanılmak üzere gerekli olan kan bileşeninin toplanması işlemidir.
* Plazmaferez * Sitaferez
* Trombositaferez * Eritrositaferez
* Granülositaferez * Lenfositoferez
2.Terapötik Aferez: Hastalığa neden olduğu düşünülen plazma bileşenlerinin azaltılarak, bu maddelerin vücuda verdiği zararı azaltmak ve bir ölçüde geri döndürmek amacıyla yapılır.
* Sitaferez * Terapötik Lökoferez
* Terapötik Eritrosit Değişimi * Terapötik Trombositaferez
* Terapötik Plazma Değişimi (TPD) * Ekstrakorporeal Fotoferez (ECP)
3.Periferik Kök Hücre Aferezi: Kemik İliği/Kök Hücre Nakli yapılacak hastalarda kullanılan yöntemdir.
* Otolog Kök Hücre Toplama * Allojeneik Kök Hücre Toplama
Hangi Hastalıklar Aferez ile Tedavi Edilebilir?
Aferez işlemleri günümüzde birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Sıklık sırasına göre bunlardan bazılarına örnek verebiliriz:
* Nörolojik hastalıklar: Guillain-Barre Sendromu, Kronik İnflamatuar Demyelinizan Nöropatiler, Myastenia Gravis, Multipl skleroz, nöromyelitis optica grubu
* Hematolojik hastalıklar: Trombotik trombositopenik purpura, otoimmun hemolitik anemiler, hiperlökositoz, hiperviskozite,
* Renal ve romatizmal hastalıklar: Renal transplantasyon, Good Pasture sendromu, Katastrofik antifosfolipid sendromu, Fokal segmental glomerüloskleroz, SLE, Vaskülitler
* Karaciğer hastalıkları: Akut karaciğer yetmezliği, karaciğer nakli,
* Cilt hastalıkları: Atopik egzama, Kutanöz T hücreli lenfomalar, pemfigus vulgaris
* Kronik barsak hastalıkları: Crohn hastalığı, Ülseratif kolit
* Mantar, soba ve ilaç zehirlenmeleri
* Kalp hastalıkları: Dilate kardiyomyopati, kardiyak transplantasyon
* Enfeksiyon hastalıkları: Babezyoz, Malarya
* Ailesel kolesterol yüksekliği, hipertrigliseridemik pankreatit
* Organ ve kök hücre nakilleri (gerek hazırlık, gerekse nakil sonrası gelişen komplikasyonların tedavisinde)
Aferez tedavisi ile az sayıda hastalıkta tek başına tam iyileşme (kür) elde edilebilir. Hastalıkların çoğunda bilinen ve uygulanmakta olan tedavilerin yanında destek tedavisi olarak kullanılabileceği unutulmamalıdır. Hastalığınızın bu tedaviden fayda görme olasılığının kararını ve tedavinin zamanlamasını sizi tedavi eden hekim verecektir.
Terapötik Aferez İşlem Basamakları Nelerdir?
*Aferez işleminin yapılmasına, tıbbi gerekliliği belirleyen hastanın primer hekimi ve hastanın/cihazın uygunluğunu belirleyen aferez sorumlu hekimi birlikte karar verir.
Hastanın/bağışçının durumuna göre işlemin yapılacağı yer (aferez merkezi, hasta odası, yoğun bakım) belirlenir.
Hastanın hastalığı, mevcut organ rezervleri, cinsiyeti, boyu, kilosu ve kan değerlerine bakılarak yerine koyma sıvısının cinsi ve miktarı tespit edilir.
*Aferez işleminin başarısı cihaza yeterli akım hızında kanın giriş ve çıkışını sağlayan damar yolunun varlığına bağlıdır. Aferez merkezinde çalışan deneyimli/sertifikalı aferez hemşireleri hasta/bağışçıyı damar yolu yönünden değerlendirirler. Hastanın/bağışçının damarlarının işlem için yetersiz olduğunun görülmesi halinde santral venöz kateter takılması gerekir.
*Aferez işlemleri esnasında gelişebilecek komplikasyonlar açısından hasta/bağışçının, aferez hemşiresi tarafından yakın takibi sağlanmaktadır. Aferez işlemi planlanan hasta/bağışcının işlem öncesinde aç olmaması tercih edilir.
Aferez işlemleri kullanılan yönteme bağlı olarak ortalama 1- 6 saat kadar sürebilmektedir. Hastalığın tanısına ve alınan yanıt oranına göre işlemin tekrarlanma sayısı belirlenir.
Cihazlarda kullanılan setler her hastaya/bağışçıya özel olarak açılır, sterildir ve bir kez kullanıldıktan sonra imha edilir.
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Terapötik Aferez Merkezi
Terapötik Aferez Merkezimiz Onkoloji Hastanesinde, Poliklinik 1. katı F15’de yer almaktadır. Merkezimiz, Hastanemizin tüm birimlerine ve dış merkezlerden sevk edilen tüm hastalara 24 saat kesintisiz hizmet vermektedir; Erişkin Hematoloji Eğitim Kliniği’ne bağlı olarak çalışmaktadır.
Terapötik Aferez Merkezinde Yapılabilen İşlemler
Terapötik plazmaferez, Trombotik Trombositopenik Purpura (TTP), Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS), soğuk tip otoimmün hemolitik anemi, hipervizkozite, hiperbilurubinemi gibi hematolojik hastalıklarda, ayrıca organ nakli sonrasında doku reddi tedavisinde/önlenmesinde; kresentrik glomerülonefrit, good pasture sendromu gibi nefrolojik hastalıkların tedavisinde; Guillian Barre sendromu, Multiple Skleroz, Myastenia Gravis gibi nörolojik hastalıkların tedavisinde ve pek çok branş ve klinik için hayati öneme sahip bir tedavi yöntemidir.
Lökoforez hiperlökositoz tespit edilen akut lösemi vakalarında,
Terapötik tromboferez ise yüksek trombosit sayısı ve klinik komplikasyonlar ile ortaya çıkan ya da pre-operatif trombosit sayısını azaltma amaçlı myeloproliferatif hastalıklarda uygulanmaktdır.
Eritrosit exchange sıklıkla orak hücreli aneminin oraklaşma krizlerinde hayat kurtarıcı olabilen tedavi seçeneklerinden birisidir.
Lipid aferezi ailesel hiperlipidemi vakalarında uygulanmaktadır.
Otolog ve allogeneik kök hücre mobilizasyonu işlemleri yapılmaktadır.
Ayrıca Kök Hücre Laboratuvarında, Hematopoetik Kök Hücre Dondurma ve Saklama işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Hem allojeneik kemik iliği nakillerinde hem de solid organ transplantasyonları sonrasında görülen Graft Versus Host Hastalığı (GVHD) için Ekstrakorporeal Fotoferez tedavisi de yapılabilen işlemler arasındadır.
Ulusal kemik iliği bankası olan TÜRKÖK gönüllü vericilerinin TÜRKÖK’e başvurusu sonrası muayene ve kök hücre toplama işlemleri yapılmaktadır.
İşlemler için Kullandığımız Cihazlar
3- Bölümde yer alan Üniteler
Terapötik Aferez Merkezimiz Hasta Kabul, Muayene Odası ile aferez işlemlerinin gerçekleştirildiği toplama alanı ve elde edilen kök hücrelerin işlenerek saklandığı Kök Hücre Laboratuvarı’ndan oluşmaktadır.
Bölüm Adresi ve Dahili Numara
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Terapötik Aferez Merkezi
Onkoloji Hastanesi 1. Kat F15
Başakşehir, Olimpiyat Bulvarı Yolu, 34480
Başakşehir/İstanbul
Dahili Telefon: (0212) 909 60 00 - 71518
